Image should be here
ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.
ΕΤΗΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2024
ΑΡΙΘΜΟΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 2229601000
Image should be here
Image should be here
2
Περιεχόμενα
1. Κοινό Μήνυμα Προέδρου Δ.Σ. και Διευθύνοντος Συμβούλου (CEO) ...................... 3
2. Κύρια Σημεία ............................................................................................................ 6
3. Δηλώσεις των Μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ............................................... 11
4. Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου .................................................................... 13
A. Εταιρεία .................................................................................................................... 17
B. Σημαντικά Γεγονότα του Οικονομικού Έτους 2024 ........................................................ 21
Γ. Επιλεγμένοι Εναλλακτικοί Δείκτες Μέτρησης Απόδοσης .................................................. 46
Δ. Δήλωση Εταιρικής Διακυβέρνησης ............................................................................... 49
Ε. Στρατηγικοί Στόχοι και Προοπτικές .............................................................................. 85
ΣΤ. Κύριοι Κίνδυνοι για το Επόμενο Οικονομικό Έτος ........................................................ 86
Ζ. Συναλλαγές με Συνδεδεμένα Μέρη ............................................................................... 92
Η. Έκθεση Βιωσιμότητας ................................................................................................ 94
Θ. Επεξηγηματική Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου ................................................... 248
Ι. Έκθεση Πεπραγμένων της Επιτροπής Ελέγχου ............................................................. 260
Κ. Παραρτήματα .......................................................................................................... 269
5. Ετήσιες Ελεγμένες Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις ......................................... 280
5.1 Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως της Εταιρείας ................................................ 282
5.2 Κατάσταση Συνολικού Εισοδήματος της Εταιρείας ................................................... 283
5.3 Κατάσταση Οικονομικής Θέσης της Εταιρείας ......................................................... 284
5.4 Κατάσταση Μεταβολών των Ιδίων Κεφαλαίων της Εταιρείας .................................... 285
5.5 Κατάσταση Ταμειακών Ροών της Εταιρείας ............................................................. 286
5.6 Σημειώσεις επί των Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων ........................................... 287
6. Έκθεση Ελέγχου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή ....................................................... 354
Α. Έκθεση Ελέγχου επί των Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων ...................................... 355
Β. Δήλωση Ανεξάρτητης Διασφάλισης για τη Βιωσιμότητα ............................................... 363
7. Διαδικτυακός Τόπος Ανάρτησης της Ετήσιας Χρηματοοικονομικής Έκθεσης ...... 369
Image should be here
3
1. Κοινό Μήνυμα Προέδρου Δ.Σ. και Διευθύνοντος Συμβούλου (CEO)
Image should be here
4
Αγαπητοί Μέτοχοι,
Θα θέλαμε να σας καλωσορίσουμε στην Ετήσια Έκθεση της Εταιρείας μας, για το 2024, μια χρονιά ορόσημο για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, κατά την οποία σημειώθηκε ρεκόρ επιβατικής κίνησης, στρατηγικές εταιρικές εξελίξεις και τολμηρά βήματα στο πεδίο της βιώσιμης ανάπτυξης και σε ό,τι αφορά στην επέκταση των υποδομών. Κοιτώντας πίσω σε αυτήν την περίοδο αξιοσημείωτων επιτευγμάτων, θα θέλαμε να εκφράσουμε την ειλικρινή μας ευγνωμοσύνη στους εργαζομένους, τους συνεργάτες και τα ενδιαφερόμενα μέρη μας: πέρα από τους αριθμούς και τα επιτεύγματα, αυτό που πραγματικά καθορίζει αυτή τη χρονιά είναι η αφοσίωση, η ανθεκτικότητα και το κοινό όραμα των ανθρώπων που διαμορφώνουν τον ΔΑΑ σε αυτό που είναι σήμερα.
Σε ένα διεθνές τοπίο, που χαρακτηρίζεται από την αναπτυσσόμενη ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια, τις οικονομικές μεταβολές, τις γεωπολιτικές και επιχειρησιακές προκλήσεις, ο ΔΑΑ παρέμεινε ένας οργανισμός υψηλών επιδόσεων, με ισχυρή δέσμευση στην ασφάλεια, την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και την εμπειρία των επιβατών, διασφαλίζοντας απρόσκοπτη συνδεσιμότητα και τηρώντας παράλληλα τα υψηλότερα πρότυπα του κλάδου.
Η κίνησή μας διαμορφώθηκε στο ιστορικό υψηλό των 31,85 εκατομμυρίων επιβατών, μια αύξηση 13,1% σε σύγκριση με το 2023, που υπερβαίνει σημαντικά τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους στη μεταπανδημική εποχή. Η αύξηση αυτή ενισχύθηκε από την ισχυρή ζήτηση σε όλους τους τομείς, με τη διεθνή κίνηση να αυξάνεται κατά 15,7%. Το δίκτυό μας επεκτάθηκε σε 157 προορισμούς σε 55 χώρες, εξυπηρετούμενο από 68 αεροπορικές εταιρείες, ενισχύοντας περαιτέρω τη συνδεσιμότητα και εδραιώνοντας την Αθήνα ως κορυφαίο προορισμό διεθνώς.
Από οικονομική άποψη, το 2024 αποτέλεσε έτος ισχυρών οικονομικών επιδόσεων, με τα συνολικά έσοδα να ανέρχονται σε €665,5 εκατ., σημειώνοντας αύξηση κατά 10,2%, και το Προσαρμοσμένο EBITDA να καταγράφει άνοδο κατά 15,7% στα €424,8 εκατ. Η Εταιρεία διατήρησε την υγιή χρηματοοικονομική της θέση, γεγονός που μας επιτρέπει να επιταχύνουμε τα επενδυτικά μας σχέδια, παρέχοντας παράλληλα αξία στους μετόχους μας.
Αναμφίβολα, η κομβικότερη στιγμή στην πορεία του ΔΑΑ ήταν η επιτυχής εισαγωγή της Εταιρείας στο Χρηματιστήριο Αθηνών στις 7 Φεβρουαρίου 2024. Η Αρχική Δημόσια Προσφορά προσέλκυσε ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον, με την εγγραφή να υπερκαλύπτεται κατά 11,6 φορές, αποδεικνύοντας την υψηλή εμπιστοσύνη της αγοράς στο επιχειρηματικό αφήγημα του ΔΑΑ. Η ανθεκτική απόδοση της μετοχής του ΔΑΑ αντικατοπτρίζει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στη μακροπρόθεσμη στρατηγική της εταιρείας.
Αφού ανέκαμψε η επιβατική κίνηση μετά την πανδημία, η Εταιρεία μας συνέχισε τη διαδικασία επέκτασης για την αύξηση της δυναμικότητας του αεροδρομίου. Το Πρόγραμμα Επέκτασης Αεροδρομίου (ΠΕΑ) βασίζεται στο εγκεκριμένο Χωροταξικό Σχέδιο για τη σταδιακή αύξηση της δυναμικότητας του Αεροδρομίου μέχρι το μέγιστο όριο των 50 εκατομμυρίων επιβατών ετησίως. Κεφαλαιοποιώντας τη δυναμική της εξαιρετικής ανόδου της επιβατικής κίνησης, επιταχύνουμε την υλοποίηση του ΠΕΑ, ενοποιώντας τις φάσεις δυναμικότητας 33 εκατομμυρίων και 40 εκατομμυρίων επιβατών σε ένα ενιαίο, εξορθολογισμένο σχέδιο ανάπτυξης. Έως το 2032, το Αεροδρόμιο θα διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές ώστε να μπορεί εξυπηρετεί 40 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η θέση της Αθήνας ως αεροπορικού κόμβου διεθνούς εμβέλειας.
Image should be here
5
Στο πλαίσιο αυτής της φιλόδοξης επέκτασης περιλαμβάνεται επέκταση του αεροσταθμού κατά 148.000 τ.μ., η προσθήκη νέων εγκαταστάσεων επιβίβασης, η αναβάθμιση των θέσεων στάθμευσης αεροσκαφών και η σημαντική διεύρυνση των χώρων λιανικής πώλησης και εστίασης, οι οποίοι θα αυξηθούν κατά 150% σε σύγκριση με τους σημερινούς εμπορικούς χώρους. Είναι σημαντικό ότι η προσέγγισή μας εξασφαλίζει απρόσκοπτη λειτουργία, ελαχιστοποιώντας τις οχλήσεις κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών, με στόχο την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών και εμπειρίας στους επιβάτες. Το 2025 αναμένεται να ολοκληρωθεί ο σχετικός σχεδιασμός με την υποστήριξη μιας διεθνούς κοινοπραξίας αρχιτεκτόνων και εμπειρογνωμόνων, με στόχο την προκήρυξη του διαγωνισμού κατασκευής πριν από το τέλος του έτους. Παράλληλα, προχωρούμε σύμφωνα με τον προγραμματισμό όσον αφορά στην ανέγερση του νέου πολυώροφου χώρου στάθμευσης αυτοκινήτων και την ανάπτυξη πρόσθετων θέσεων στάθμευσης αεροσκαφών. Η κατασκευή αναμένεται να ξεκινήσει το 2 ο τρίμηνο του 2025.
Ο ΔΑΑ εξακολουθεί να πρωτοπορεί στο πεδίο της βιώσιμης ανάπτυξης, με τη δέσμευση να επιτύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2025, σημαντικά νωρίτερα από τους στόχους του κλάδου. Το 2024, σημειώσαμε αποφασιστική πρόοδο: Αναθέσαμε σύμβαση για ένα φωτοβολταϊκό πάρκο 35,5MWp με σύστημα αποθήκευσης μπαταριών 82MWh, το οποίο διασφαλίζει ενεργειακή αυτάρκεια μέχρι το 2034. Προχωρούμε στη μετατροπή του στόλου οχημάτων του αεροδρομίου σε ηλεκτρικά, με στόχο τη μείωση των εκπομπών του Πεδίου 1 ( Scope 1) κατά 33% και διακόπτουμε σταδιακά το φυσικό αέριο για θέρμανση, αντικαθιστώντας το με ηλεκτρικές αντλίες θερμότητας, με περιορισμό των εκπομπών κατά 14%.
Οι προσπάθειές μας για βιώσιμη ανάπτυξη αναγνωρίστηκαν με το βραβείο «Net Zero Leadership» στο θεσμό Bravo Sustainability Dialogue & Awards 2024, το οποίο ενισχύει το ρόλο του ΔΑΑ ως ηγέτη στην υπεύθυνη λειτουργία αεροδρομίων.
Καθώς προχωρούμε στο 2025 και μετέπειτα, η εστίασή μας παραμένει σαφής: επιχειρηματική ανάπτυξη, επιχειρησιακή αριστεία, επενδύσεις επέκτασης και ψηφιακής καινοτομίας σε συνδυασμό με τη δέσμευσή μας για βιώσιμη ανάπτυξη, στοχεύοντας στη διαμόρφωση ισχυρών θεμελίων για τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας για τους χρήστες μας, τους μετόχους μας και τα ενδιαφερόμενα μέρη μας. Στην ουσία, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών είναι κάτι περισσότερο από μια πύλη εισόδου, είναι μια ισχυρή δύναμη που συνδέει ανθρώπους, πολιτισμούς και ευκαιρίες, και είμαστε υπερήφανοι που διαδραματίζουμε καθοριστικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη και εμβέλεια της Ελλάδας. Με την αταλάντευτη αφοσίωση της ομάδας μας και την εμπιστοσύνη των ενδιαφερομένων μερών μας, ανυπομονούμε να γράψουμε το επόμενο κεφάλαιο στην πορεία του ΔΑΑ, διασφαλίζοντας ότι η Αθήνα θα συνεχίσει να ξεχωρίζει ως διεθνούς βεληνεκούς αεροπορικός προορισμός.
Σας ευχαριστούμε που συμμετέχετε σε αυτό το ταξίδι.
Μιχαήλ Κεφαλογιάννης
Δρ. Ιωάννης Ν. Παράσχης
Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου
Διευθύνων Σύμβουλος (CEO)
Image should be here
6
2. Κύρια
Σημεία
Image should be here
7
Image should be here
Image should be here
Image should be here
8
Image should be here
Image should be here
9
Για τον ορισμό των Προσαρμοσμένων Κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (Adjusted EBITDA) βλέπε Ενότητα «Επιλεγμένοι Εναλλακτικοί Δείκτες Μέτρησης Απόδοσης».
Image should be here
Image should be here
10
Image should be here
Image should be here
11
3. Δηλώσεις των Μελών του Διοικητικού Συμβουλίου
Image should be here
12
Δηλώσεις των Μελών του Διοικητικού Συμβουλίου
για την ακριβή παρουσίαση των στοιχείων που περιέχονται στην Ετήσια Χρηματοοικονομική Έκθεση
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4, παρ. 2γ, του Ν. 3556/2007, όπως ισχύει, οι
Μιχαήλ Κεφαλογιάννης, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου,
Ιωάννης Ν. Παράσχης, Διευθύνων Σύμβουλος (CEO), και
Gerhard Schroeder, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου,
δηλώνουμε ότι εξ όσων γνωρίζουμε:
α)
Οι Ετήσιες Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της εταιρείας «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.», οι οποίες καταρτίσθηκαν σύμφωνα με τα ισχύοντα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ), απεικονίζουν κατά τρόπο αληθή και ακριβή τα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού, τα ίδια κεφάλαια και τα αποτελέσματα της εταιρείας για την περίοδο από 1 Ιανουαρίου 2024 έως 31 Δεκεμβρίου 2024.
β)
Η Ετήσια Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου απεικονίζει κατά τρόπο αληθή και ακριβή τις επιδόσεις, τα αποτελέσματα της επιχειρηματικής δραστηριότητας και την οικονομική θέση της εταιρείας «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.», συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής των κυριότερων κινδύνων και αβεβαιοτήτων που αντιμετωπίζει και διαμορφώθηκε σύμφωνα με τα πρότυπα σύνταξης εκθέσεων βιώσιμης ανάπτυξης, όπως ορίζεται από το άρθρο 151 του Νόμου 4548/2018.
Αθήνα, 21 Μαρτίου 2025
Κατ’ εξουσιοδότηση του Διοικητικού Συμβουλίου
Μιχαήλ Κεφαλογιάννης
Δρ. Ιωάννης Ν. Παράσχης
Gerhard Schroeder
Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου
Διευθύνων Σύμβουλος
(CEO)
Αντιπρόεδρος του
Διοικητικού Συμβουλίου
Image should be here
13
4. Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου
Image should be here
14
Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου - Περιεχόμενα
A. Εταιρεία ..................................................................................................................................... 17
Α.1 Η Εταιρεία με μια ματιά ................................................................................................................ 19
A .2 Κύριες Δραστηριότητες ................................................................................................................ 20
B. Σημαντικά Γεγονότα του Οικονομικού Έτους 2024 ................................................................... 21
Β.1 Επιχειρηματικό Περιβάλλον .......................................................................................................... 21
Β.2 Επιχειρηματικές Εξελίξεις .............................................................................................................. 24
Γ. Επιλεγμένοι Εναλλακτικοί Δείκτες Μέτρησης Απόδοσης ............................................................ 46
Δ. Δήλωση Εταιρικής Διακυβέρνησης ............................................................................................ 49
Δ.1 Κώδικας Εταιρικής Διακυβέρνησης ................................................................................................ 49
Δ.2 Αποκλίσεις από Ειδικές Πρακτικές του Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης .......................................... 50
Δ.3 Κανονισμός Λειτουργίας ............................................................................................................... 52
Δ.4 Κύρια χαρακτηριστικά των Συστημάτων Εσωτερικού Ελέγχου και Διαχείρισης Κινδύνων συνυφασμένα
με τη Διαδικασία Εκπόνησης Χρηματοοικονομικών Αναφορών ............................................................... 52
Δ.5 Πληροφορίες που απαιτούνται κατά το Άρθρο 10(1)(γ), (δ), (στ), (η) και (θ) της Οδηγίας 2004/25/ΕΕ
σχετικά με τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς ...................................................................................... 54
Δ.6 Γενική Συνέλευση και Δικαιώματα των Μετόχων ............................................................................ 54
Δ.7 Σύνθεση & Λειτουργία του Διοικητικού Συμβουλίου, και άλλων Εταιρικών Οργάνων & Επιτροπών ...... 62
Δ.8 Πληροφορίες σύμφωνα με το άρθρο 10 του νόμου 4961/2022 «Αναδυόμενες τεχνολογίες
πληροφορικής και επικοινωνιών, ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις» ................. 84
Ε. Στρατηγικοί Στόχοι και Προοπτικές ........................................................................................... 85
ΣΤ. Κύριοι Κίνδυνοι για το Επόμενο Οικονομικό Έτος ................................................................... 86
ΣΤ.1 Διαχείριση χρηματοοικονομικών κινδύνων ................................................................................... 91
ΣΤ.2 Διαχείριση κεφαλαιακού κινδύνου ............................................................................................... 92
Ζ. Συναλλαγές με Συνδεδεμένα Μέρη ............................................................................................ 92
Η. Έκθεση Βιωσιμότητας ............................................................................................................... 94
Η.1 Γενικές Γνωστοποιήσεις ............................................................................................................... 94
Η.2 Πληροφορίες για το Περιβάλλον ................................................................................................. 141
Η.3 Κοινωνικές Πληροφορίες ............................................................................................................ 181
Θ. Επεξηγηματική Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου ............................................................. 248
Ι. Έκθεση Πεπραγμένων της Επιτροπής Ελέγχου ........................................................................ 260
Ι.1 Εισαγωγή ................................................................................................................................... 261
Ι.2 Σκοπός και βασικές αρμοδιότητες ................................................................................................ 261
Ι.3 Σύνθεση της επιτροπής πριν την ημερομηνία έναρξης διαπραγμάτευσης ......................................... 261
Image should be here
15
Ι.4 Σύνθεση της Επιτροπής μετά την Ημερομηνία Έναρξης Διαπραγμάτευσης ....................................... 262
Ι.5 Συνεδριάσεις της Επιτροπής ........................................................................................................ 262
Ι.6 Σύστημα εσωτερικού ελέγχου ...................................................................................................... 263
Ι.7 Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις και Εξωτερικός Έλεγχος ............................................................. 264
Ι.8 Εξωτερικοί ελεγκτές .................................................................................................................... 265
Ι.9 Βιωσιμότητα και Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Υποβολή Εταιρικών Εκθέσεων Βιωσιμότητας (CSRD) ..... 266
Ι.10 Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου ...................................................................................................... 266
Ι.11 Επιτροπή Ελέγχου (ΕΕ) ............................................................................................................. 268
Κ. Παραρτήματα .......................................................................................................................... 269
Παράρτημα 1 Βιογραφικά Σημειώματα των Μελών Διοικητικού Συμβουλίου .......................................... 269
Παράρτημα 2 Διασύνδεση των Ουσιαστικών Θεμάτων του ΔΑΑ με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των
Ηνωμένων Εθνών ............................................................................................................................ 275
Image should be here
16
Εισαγωγή
Κύριοι Μέτοχοι,
Η παρούσα Ετήσια Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.» (εφεξής «ο ΔΑΑ» ή «η Εταιρεία»), αφορά στη δωδεκάμηνη περίοδο που λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2024. Η Έκθεση έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις των άρθρων 150-152 του Ν. 4548/2018, του άρθρου 4 του Ν. 3556/2007 και της απόφασης 8/754/14.4.2016 του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Οι Ετήσιες Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της Εταιρείας έχουν καταρτισθεί σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ), όπως έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η παρούσα έκθεση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, περίληψη της εξέλιξης, των επιδόσεων, της χρηματοοικονομικής θέσης και των αποτελεσμάτων της Εταιρείας, περιγραφή των σημαντικών γεγονότων που έλαβαν χώρα κατά την τρέχουσα χρήση, περιγραφή των αναμενόμενων σημαντικών κινδύνων και αβεβαιοτήτων για την επόμενη χρήση, γνωστοποίηση των σημαντικών συναλλαγών που έλαβαν χώρα μεταξύ της Εταιρείας και των συνδεδεμένων μερών της, παρουσίαση ποιοτικών πληροφοριών και εκτιμήσεων σχετικά με την εξέλιξη των εργασιών της Εταιρείας για την επόμενη χρήση, καθώς και την Έκθεση Βιωσιμότητας για το έτος 2024.
Οι Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της Εταιρείας, η Έκθεση Ελέγχου του Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή και η Ετήσια Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα της Εταιρείας:
Διεθνής
Αερολιμένας Αθηνών - Χρηματοοικονομικές Εκθέσεις
.
Image should be here
17
A. Εταιρεία
Η εταιρεία Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε. («ΔΑΑ» ή η «Εταιρεία») ιδρύθηκε το 1996 ως σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα με αρχική 30ετή σύμβαση παραχώρησης που διέπεται από τη Σύμβαση Ανάπτυξης Αεροδρομίου (ΣΑΑ), η οποία κυρώθηκε με τον Ν. 2338/1995, με την οποία παραχωρήθηκε στην Εταιρεία το αποκλειστικό δικαίωμα και η υποχρέωση για τη μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή, ολοκλήρωση, θέση σε λειτουργία, συντήρηση, λειτουργία, διοίκηση και ανάπτυξη του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», («το Αεροδρόμιο»). Περαιτέρω, δυνάμει του Ν. 4594/2019, κυρώθηκε η Σύμβαση Παράτασης της ΣΑΑ και παρατάθηκε η διάρκεια της παραχώρησης κατά 20 επιπλέον έτη (ήτοι έως την 11η Ιουνίου 2046), ενώ τροποποιήθηκε εκ νέου και η εν λόγω τροποποίηση κυρώθηκε με τον Ν. 5080/2024.
Σύμφωνα με το άρθρο τρίτο του Ν. 2338/1995, ο ΔΑΑ είναι επιχείρηση κοινής ωφέλειας, λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, δεν υπάγεται στην κατηγορία των επιχειρήσεων ή/και οργανισμών του δημόσιου τομέα ή ακόμη και του ευρύτερου δημόσιου τομέα και δεν υπόκειται στις νομοθετικές διατάξεις που διέπουν τις εταιρείες που άμεσα ή έμμεσα ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο. Ο ΔΑΑ διέπεται από τον εν λόγω νόμο, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και σε συνδυασμό με τις διατάξεις των Νόμων 4548/2018, 3556/2007, 4706/2020 και 5164/2024.
Η ΣΑΑ, η οποία διέπει τη λειτουργία και ανάπτυξη του Αεροδρομίου έχει κυρωθεί με τον προαναφερθέντα Ν. 2338/1995, όπως ισχύει, και αποτελεί lex specialis και ad hoc μοναδικό ρυθμιστικό καθεστώς, το οποίο υπερισχύει κάθε άλλης διάταξης νόμου, όπως προβλέπεται σε αυτήν. Η ΣΑΑ τροποποιήθηκε περαιτέρω σύμφωνα με την από 7 Δεκεμβρίου 2023 τροποποιητική συμφωνία μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Εταιρείας, η οποία κυρώθηκε με τον Ν. 5080/2024, και προβλέπει ορισμένες τροποποιήσεις της ΣΑΑ που ήταν αναγκαίες για τους σκοπούς της εισαγωγής και διαπραγμάτευσης των μετοχών του ΔΑΑ στην Κύρια Αγορά της Ρυθμιζόμενης Αγοράς Αξιών του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Στο πλαίσιο της διάθεσης από τον μέτοχο του ΔΑΑ Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε. (το «ΤΑΙΠΕΔ») του ποσοστού συμμετοχής τριάντα τοις εκατό (30%) του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας, πραγματοποιήθηκε αρχική προσφορά στο κοινό στην Ελλάδα και προσφορά σε θεσμικούς επενδυτές εκτός Ελλάδας (η «Συνδυασμένη Προσφορά»), οι οποίες ολοκληρώθηκαν την 1 η Φεβρουαρίου 2024. Η ημερομηνία έναρξης της διαπραγμάτευσης των μετοχών του ΔΑΑ στην Κύρια Αγορά της Ρυθμιζόμενης Αγοράς Αξιών του Χρηματιστηρίου Αθηνών ήταν στις 7 Φεβρουαρίου 2024.
Image should be here
18
Έως τις 6 Φεβρουαρίου 2024 , η μετοχική διάρθρωση του ΔΑΑ είχε ως εξής:
Μετά την Ημερομηνία Έναρξης Διαπραγμάτευσης (7 Φεβρουαρίου 2024) και κατά την ημερομηνία της παρούσας Έκθεσης, η μετοχική διάρθρωση έχει ως εξής:
Κατά την ημερομηνία της παρούσας Έκθεσης, η AviAlliance GmbH κατέχει το πενήντα τοις εκατό (50%) συν εξήντα (60) κοινές μετοχές, που αντιστοιχούν στο 50,00002% του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας. Η AviAlliance είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης που έχει συσταθεί σύμφωνα με τους νόμους της Γερμανίας, υπόκειται στη δικαιοδοσία του τοπικού δικαστηρίου (Amtsgericht) του Ντίσελντορφ με αριθμό HRB 76408 και έχει την έδρα της στην οδό Klaus-Bungert αρ. 5, 40468 Ντίσελντορφ, Γερμανία. Απώτερος μέτοχος της AviAlliance GmbH είναι το «Public Sector Pension Investment Board», το οποίο εδρεύει στον Καναδά (Οττάβα, Οντάριο).
Επιπλέον, κατά την ημερομηνία της έκθεσης, η Ελληνική Εταιρεία Περιουσίας & Συμμετοχών Α.Ε. (ΕΕΣΥΠ ή Υπερταμείο) κατέχει το 25,5% του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας. Μοναδικός μέτοχος της ΕΕΣΥΠ είναι το Ελληνικό Δημόσιο, νομίμως εκπροσωπούμενο από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Ο ΔΑΑ κατέχει το τριάντα τέσσερα τοις εκατό (34%) των μετοχών στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με την επωνυμία «Εταιρεία Αγωγού Καυσίμου Αεροδρομίου Αθηνών Α.Ε.».
Image should be here
Image should be here
Image should be here
19
Το καταστατικό της Εταιρείας, όπως ισχύει, τροποποιήθηκε με τις από της 6 Μαΐου 2022, 2 Νοεμβρίου 2023, 4 Δεκεμβρίου 2023 και 12 Ιανουαρίου 2024 αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων. Δυνάμει του άρθρου 65 του Ν. 5045/2023, οι τροποποιήσεις του Καταστατικού που αποφασίστηκαν στις 4 Δεκεμβρίου 2023, τέθηκαν σε ισχύ από την ημερομηνία έναρξης διαπραγμάτευσης των Κοινών Μετοχών της Εταιρείας στην Κύρια Αγορά της Ρυθμιζόμενης Αγοράς Αξιών του Χρηματιστηρίου Αθηνών, ήτοι στις 7 Φεβρουαρίου 2024 και αποτελούν το ισχύον κωδικοποιημένο Καταστατικό της Εταιρείας.
Το οικονομικό έτος του ΔΑΑ λήγει στις 31 Δεκεμβρίου. Η Εταιρεία έχει την έδρα της στην Ελλάδα και είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας.
Α.1 Η Εταιρεία με μια ματιά
Ο ΔΑΑ έχει εδραιωθεί ως ένας ανθεκτικός, αποτελεσματικός και κερδοφόρος φορέας εκμετάλλευσης του μεγαλύτερου πολιτικού αεροδρομίου στην Ελλάδα. Η Εταιρεία είναι ο μοναδικός και αποκλειστικός 1 φορέας εκμετάλλευσης μεγάλου εμπορικού αεροδρομίου, εξυπηρετεί μια γεωγραφική περιοχή περίπου 6 εκατομμυρίων κατοίκων 2 και προσφέρει αεροπορικές συνδέσεις με την υπόλοιπη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών νησιών. Η στρατηγική θέση του Αεροδρομίου στην περιοχή της Αττικής, οικονομικό κέντρο της Ελλάδας, του επιτρέπει να επωφελείται από την ισχυρή κίνηση των ταξιδιών αναψυχής, τη γενική τάση επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου και το σημερινό ευνοϊκό μακροοικονομικό περιβάλλον της Ελλάδας. Το 2024, το Αεροδρόμιο εξυπηρέτησε περισσότερους από 31,85 εκατομμύρια επιβάτες, υπερβαίνοντας σημαντικά τα επίπεδα της κίνησης του 2023. Ξεπέρασε τις επιδόσεις των περισσότερων ευρωπαϊκών αεροδρομίων και κατέγραψε την υψηλότερη αύξηση έναντι του 2019 σε σύγκριση με τα μεγάλα 3 ευρωπαϊκά αεροδρόμια 4 .
1 Σύμφωνα με το Νόμο 2338/95, κανένα νέο αεροδρόμιο δεν θα αναπτυχθεί ως διεθνές αεροδρόμιο σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων από την πλατεία Συντάγματος με την υποστήριξη του Ελληνικού Δημοσίου, μέχρις ότου και εφόσον περισσότεροι από 50 εκ. επιβάτες χρησιμοποιήσουν το αεροδρόμιο σε οποιαδήποτε συνεχή περίοδο 12 μηνών. Ένα υφιστάμενο αεροδρόμιο στην περιοχή αυτή μπορεί να αναπτυχθεί σε διεθνές αεροδρόμιο μόλις ο ΔΑΑ ξεπεράσει τα 30 εκ. επιβάτες σε 12 μήνες, με αερολιμενικά τέλη και δικαιώματα όχι χαμηλότερα από τον ΔΑΑ (βλ. άρθρο 3.2.1 ΣΑΑ).
2 https://
www.statistics.gr/2021-census-res-pop-results
3 Πάνω από 25 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως
4 Έκθεση κίνησης αεροδρομίου του Διεθνούς Συμβουλίου Αεροδρομίων της Ευρώπης (ACI EUROPE) - Δεκέμβριος, 4ο Τρίμηνο, 2ο Εξάμηνο Οικονομικό Έτος 2024
Εμπορευμ ατικά αεροσκάφ η 6,2
Λοιπές κινήσεις αεροσκαφ ών 23,4
+11,0%
Λοιπές κινήσεις αεροσκαφ ών 22,8
+2,7%
Image should be here
20
A .2 Κύριες Δραστηριότητες
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Καταστατικού της Εταιρείας, ο σκοπός της Εταιρείας μεταξύ άλλων έγκειται στα εξής:
α. Η εκπλήρωση οποιωνδήποτε ή και όλων των εργασιών ή δραστηριοτήτων που συνδέονται με τον σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση, την κατασκευή, την ολοκλήρωση, τη θέση σε λειτουργία, τη συντήρηση, τη λειτουργία, τη διοίκηση και την ανάπτυξη του Αεροδρομίου. Η παροχή και η λειτουργία ή η εξασφάλιση της παροχής και της λειτουργίας (είτε στο χώρο του Αεροδρομίου είτε σε όμορους με αυτόν χώρους ή αλλού) εγκαταστάσεων και υπηρεσιών αεροπλοΐας ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας μηχανοργάνωσης και τηλεπικοινωνιών, ασφαλείας, εστιατορίων και τροφοδοσίας, αποθήκευσης και γραφείων, λιανικής και χονδρικής πώλησης εμπορευμάτων, ξενοδοχείων και χώρων συνεδρίων, χώρων αναψυχής, διαχείρισης φορτίων, συνεργείων επισκευών και συντήρησης, παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, μεταφορών και πάσης φύσεως δραστηριοτήτων σχετικών με τις μεταφορές, καθώς και οποιωνδήποτε άλλων εγκαταστάσεων, υπηρεσιών και διευκολύνσεων (συναφών ή όχι με τα ανωτέρω), απαραίτητων ή/και συμπληρωματικών για τη λειτουργία του Αεροδρομίου και την άφιξη, αναχώρηση και εξυπηρέτηση αεροσκαφών, επιβατών, αποσκευών, εμπορευμάτων, φορτίου και ταχυδρομείου.
β. Η παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης και κατάρτισης.
γ. Η διενέργεια κάθε πράξης απαραίτητης ή πρόσφορης κατά την κρίση του Διοικητικού Συμβουλίου για την εφαρμογή της ΣΑΑ, όπως αυτή ισχύει και οι όροι της οποίας είναι δεσμευτικοί για την Εταιρεία, καθώς και για την εκτέλεση των υποχρεώσεων της Εταιρείας και την άσκηση οποιωνδήποτε ή όλων των δικαιωμάτων και αρμοδιοτήτων της Εταιρείας και τη διενέργεια όλων των δραστηριοτήτων που επιτρέπονται δυνάμει της ΣΑΑ.
δ. Η υλοποίηση οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας (οικονομικής, εμπορικής, βιομηχανικής, μη εμπορικής, κτηματικής, κεφαλαιουχικής ή άλλης), που κατά την κρίση του Διοικητικού Συμβουλίου εξυπηρετεί ή μπορεί να εξυπηρετήσει τους σκοπούς της Εταιρείας, όπως αυτοί περιγράφονται λεπτομερώς στις παραγράφους (α) έως (δ) (σκοπός) του παρόντος.
Η Εταιρεία έχει δικαιώματα επικαρπίας μέχρι το τέλος της παραχώρησης επί μιας έκτασης γης περίπου 16,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων που παραχωρήθηκε στο πλαίσιο της ΣΑΑ και περιλαμβάνει ένα Κτίριο Κύριου Αεροσταθμού περίπου 185.000 τετραγωνικών μέτρων, καθώς και ένα Κτίριο Δορυφορικού Αεροσταθμού περίπου 34.000 τετραγωνικών μέτρων και περίπου 338.000 τετραγωνικά μέτρα ανεπτυγμένης εμπορικής έκτασης εκτός τερματικού σταθμού. Το αεροδρόμιο διαθέτει 24 γέφυρες επιβίβασης/αποβίβασης επιβατών: 10 για πτήσεις εκτός Σένγκεν, 12 για πτήσεις εντός Σένγκεν και 2 που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τις δύο κατηγορίες πτήσεων. Επιπλέον, υπάρχουν 75 θέσεις απομακρυσμένης στάθμευσης αεροσκαφών που διατίθενται για πτήσεις εντός και εκτός Σένγκεν. Το Αεροδρόμιο διαθέτει 2 παράλληλους, ανεξάρτητους διαδρόμους προσγείωσης/απογείωσης που απέχουν μεταξύ τους 1.575 μέτρα και έκαστος εξ αυτών συνδέεται με διπλό σύστημα τροχοδρόμων. Συγκεκριμένα, ο Ανατολικός διάδρομος έχει μήκος 4.000 μέτρα και πλάτος 45 μέτρα και ο Δυτικός διάδρομος έχει μήκος 3.800 μέτρα και πλάτος 45 μέτρα. Επιπλέον, το Αεροδρόμιο διαθέτει πύργο ελέγχου, 3 υπόστεγα συντήρησης αεροσκαφών, 3 εγκαταστάσεις τροφοδοσίας, 4 εμπορευματικούς σταθμούς, κτίριο αεροπορικού ταχυδρομείου, σταθμό κτηνιατρικού και φυτοϋγειονομικού ελέγχου, κτίριο γραφείων διαχείρισης εμπορευμάτων (συμπεριλαμβανομένου του τελωνείου), μονάδα επεξεργασίας λυμάτων, 3 σταθμούς εξυπηρέτησης πίστας, καθώς και 4 χώρους στάθμευσης για επιβάτες και
Image should be here
21
επισκέπτες με 7.850 διαθέσιμες θέσεις, αποθήκη καυσίμων, σύστημα υδροφόρου ανεφοδιασμού καυσίμων, 2 σταθμούς ανεφοδιασμού καυσίμων, ένα ξενοδοχείο 5 αστέρων, το Εκθεσιακό Κέντρο «Athens Metropolitan», εμπορικό πάρκο όπου φιλοξενούνται διεθνείς εμπορικές εταιρείες όπως το IKEA και το Leroy Merlin , ελληνικές επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου όπως το Factory Outlet και ο Κωτσόβολος καθώς και άλλες βοηθητικές εγκαταστάσεις.
Οι δραστηριότητες της Εταιρείας χωρίζονται σε δύο (2) κατηγορίες, όπως ορίζεται στη ΣΑΑ, τις Αεροπορικές Δραστηριότητες και τις Μη Αεροπορικές Δραστηριότητες: Οι Αεροπορικές Δραστηριότητες περιλαμβάνουν τις υπηρεσίες που παρέχει το Αεροδρόμιο σε αεροπορικές εταιρείες και επιβάτες όσον αφορά την προσγείωση, τη στάθμευση και την εξυπηρέτηση αεροσκαφών, τη διακίνηση επιβατών, αποσκευών, φορτίου και ταχυδρομείου στις εγκαταστάσεις του Αεροδρομίου και τη μεταφορά επιβατών, αποσκευών, φορτίου και ταχυδρομείου από ή προς αεροσκάφη. Επιπλέον, περιλαμβάνουν παραχωρήσεις στην περιοχή κίνησης αεροσκαφών του αερολιμένα και μια σειρά από μισθώσεις και άλλες υπηρεσίες. Οι Μη Αεροπορικές Δραστηριότητες περιλαμβάνουν υπηρεσίες που σχετίζονται με εμπορικές υπηρεσίες, χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων, ακίνητη περιουσία εκτός αεροσταθμού και μια σειρά από μισθώσεις και άλλες υπηρεσίες.
B. Σημαντικά Γεγονότα του Οικονομικού Έτους 2024
Β.1 Επιχειρηματικό Περιβάλλον
α)
Παγκόσμια Οικονομία 5
Σύμφωνα με την Έκθεση «World Economic Forum» του ΔΝΤ, τον Ιανουάριο 2025, η παγκόσμια οικονομία έχει επιδείξει εντυπωσιακή ανθεκτικότητα παρά την αντιμετώπιση σημαντικών κλυδωνισμών όπως η πανδημία COVID-19, οι γεωπολιτικοί τριγμοί καθώς και η ενεργειακή κρίση. Κατά το τρέχον έτος, η παγκόσμια ανάπτυξη παρέμεινε σταθερή, ενώ ο πληθωρισμός συνέχισε να μειώνεται. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι για το μέλλον. Οι ισχυρές γεωπολιτικές εντάσεις, όπως ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας, αποτελούν σημαντική απειλή στο εγγύς μέλλον, ιδίως εάν κλιμακωθούν οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, απειλώντας ενδεχομένως την ασφάλεια του εφοδιασμού με πετρέλαιο από την περιοχή. Η παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει σταθερή αλλά χαμηλή, στο 3,3% τόσο το 2025 όσο και το 2026, κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο του 3,7%.
Παρότι ο παγκόσμιος αποπληθωρισμός συνεχίζεται, η πρόοδος ανακόπτεται σε ορισμένες χώρες, με επίμονα αυξημένο πληθωρισμό σε ορισμένες περιοχές. Ο δομικός πληθωρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο παρέμεινε πρόσφατα μόλις πάνω από το δύο τοις εκατό (2%). Η ονομαστική αύξηση των μισθών συγκρατείται και οι αγορές εργασίας ομαλοποιούνται. Παρόλο που ο δομικός πληθωρισμός των τιμών των αγαθών επανήλθε ή υποχώρησε κάτω από την τάση, ο πληθωρισμός των υπηρεσιών παραμένει πάνω από τα προ COVID επίπεδα σε πολλές οικονομίες, ιδίως στις ΗΠΑ και στη ζώνη του ευρώ. Ορισμένες αναδυόμενες αγορές στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική αντιμετωπίζουν επίσης αυξημένο πληθωρισμό λόγω ειδικών παραγόντων. Ως απάντηση στον επίμονο πληθωρισμό, οι κεντρικές τράπεζες είναι επιφυλακτικές με τις μειώσεις των επιτοκίων, εστιάζοντας στη δραστηριότητα, τις αγορές εργασίας και τις κινήσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, ενώ ορισμένες κεντρικές τράπεζες προχωρούν ακόμη και σε αύξηση των επιτοκίων, δημιουργώντας αποκλίσεις στις νομισματικές πολιτικές.
Στις προηγμένες οικονομίες, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη παραμένουν σταθερές λόγω δύο
5 ΔΝΤ, Προβλέψεις για την Παγκόσμια Οικονομία, Ιανουάριος 2025
Image should be here
22
αντικρουόμενων παραγόντων. Η ανάκαμψη των πραγματικών εισοδημάτων αναμένεται να ενισχύσει την κατανάλωση, στηρίζοντας την κυκλική ανάκαμψη. Ωστόσο, η αυξημένη αβεβαιότητα της εμπορικής πολιτικής και οι προκλήσεις στο εμπόριο είναι πιθανό να διατηρήσουν τις επενδύσεις σε χαμηλά επίπεδα.
Στη ζώνη του ευρώ, η ανάπτυξη αναμένεται να επανέλθει σταδιακά, με πρόβλεψη για ανάπτυξη στο ένα τοις εκατό (1,0%) το 2025, αναθεωρημένη προς τα κάτω κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες λόγω της ασθενέστερης από το αναμενόμενο δυναμικής στο τέλος του 2024, ιδίως στον κλάδο της μεταποίησης, και λόγω της αυξημένης πολιτικής αβεβαιότητας. Ωστόσο, η ανάπτυξη προβλέπεται να αυξηθεί σε 1,4% το 2026, υποστηριζόμενη από την ισχυρότερη εγχώρια ζήτηση, τη βελτίωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών, την αύξηση της εμπιστοσύνης και τη μείωση της αβεβαιότητας. Οι γεωπολιτικές εντάσεις εξακολουθούν να επιβαρύνουν το κλίμα καθ' όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οικονομία αναμένεται να σημειώσει ανάπτυξη στο 2,7% το 2025, υποστηριζόμενη από την ισχυρή κατανάλωση, τις εύρωστες αγορές εργασίας και την αύξηση των επενδύσεων. Ωστόσο, ο πληθωρισμός ενδέχεται να διατηρηθεί ελαφρώς πάνω από το στόχο του 2%. Οι πιο χαλαρές δημοσιονομικές πολιτικές, όπως οι μειώσεις φόρων, θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη βραχυπρόθεσμη δραστηριότητα, αλλά μπορεί να απαιτήσουν μελλοντικές προσαρμογές, διαταράσσοντας ενδεχομένως τις αγορές και προκαλώντας αύξηση των παγκόσμιων επιτοκίων. Ενώ η απορρύθμιση θα μπορούσε να τονώσει την ανάπτυξη, ενέχει επίσης κινδύνους, όπως εκροές κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές και κύκλους έντονης ανάπτυξης και έφεσης. Επιπρόσθετα, προκλήσεις, όπως η μειωμένη μετανάστευση, θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα και τον πληθωρισμό. Η ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί και να συγκλίνει προς το βιώσιμο επίπεδό της το 2026.
Η ανάπτυξη στις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες αναμένεται να παραμείνει σταθερή το 2025 και το 2026, με την πρόβλεψη ανάπτυξης της Κίνας για το 2025 να αναθεωρείται ελαφρώς προς τα πάνω, στο 4,6%, λόγω της επίδρασης από την οικονομική δραστηριότητα του 2024 και ενός δημοσιονομικού πακέτου που αντισταθμίζει τις επενδυτικές προκλήσεις. Το 2026, η ανάπτυξη της Κίνας αναμένεται να σταθεροποιηθεί στο 4,5%. Η ανάπτυξη της Ινδίας αναμένεται να παραμείνει ισχυρή στο 6,5% τόσο το 2025 όσο και το 2026, ευθυγραμμιζόμενη με τη δυναμική της .
β)
Ελληνική Οικονομία 6
Έπειτα από μια ελαφρώς ασθενέστερη, ωστόσο ισχυρή, οικονομική επίδοση το 2023, η οικονομική δραστηριότητα σημείωσε αύξηση κατά 2,3% το 2024, κυρίως λόγω της εγχώριας ζήτησης και των επενδύσεων, αν και οι καθαρές εξαγωγές λειτούργησαν ανασταλτικά στη συνολική ανάπτυξη.
Το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,2% το 2025 και 2,5% το 2026, υποστηριζόμενο από την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, της κατανάλωσης και των επενδύσεων, ιδίως από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ. Η αύξηση της απασχόλησης αναμένεται να συγκρατηθεί λόγω της αύξησης του κόστους εργασίας. Το δημόσιο χρέος προβλέπεται να μειωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ, με προβλεπόμενο λόγο χρέους προς ΑΕΠ 148,1% έως το 2026, ενισχυόμενο από τα πρωτογενή πλεονάσματα από τις υψηλότερες εκταμιεύσεις των ταμείων της ΕΕ και τη βελτιωμένη είσπραξη φόρων.
Ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή ( HICP ) διαμορφώνεται στο 3,0% το 2024, με προβλεπόμενη
6 Φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις 2024 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Νοέμβριος 2024 - ΟΟΣΑ Οικονομική Πρόβλεψη, Τόμος 2024 Έκδοση 2, Δεκέμβριος 2024. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, Εθνικοί Λογαριασμοί (1 η εκτίμηση, μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία, σε όρους όγκου), Μάρτιος 2025.
Image should be here
23
πτώση σε 2,7% το 2025 και 2,1% το 2026. Παράλληλα, ο πληθωρισμός του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) ανήλθε σε 2,6% το Δεκέμβριο 2024 με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,8% για το έτος. Ο δομικός πληθωρισμός του ΔΤΚ, ο οποίος δεν περιλαμβάνει τα τρόφιμα και την ενέργεια, ανήλθε σε 4,1% τον Δεκέμβριο του 2024, κυρίως λόγω της αύξησης του κόστους των υπηρεσιών, με μέσο ετήσιο ρυθμό 3,3%. Ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει στο 2,4% το 2025 και στο 1,9% το 2026. Ωστόσο, ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα, με πρόβλεψη για 2,7% το 2025 και 2,0% το 2026.
Η αγορά εργασίας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις, με την ανεργία να παραμένει σχετικά υψηλή παρά την αυξανόμενη ζήτηση για εργασία. Επί του παρόντος, το ποσοστό ανεργίας είναι περίπου 10,1%, ένα από τα υψηλότερα στην ΕΕ. Ωστόσο, προβλέπεται ότι θα υποχωρήσει περίπου στο 9,4% έως το 2025 και περίπου στο 8,9% έως το 2026, επιτυγχάνοντας το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, παρότι ο ρυθμός μείωσης θα είναι αργός.
γ)
Ο κλάδος των αερομεταφορών
Το 2024 ήταν έτος ιστορικών επιδόσεων για τον κλάδο των αερομεταφορών παγκοσμίως, με την παγκόσμια επιβατική κίνηση να έχει ανακάμψει πλήρως από τις επιπτώσεις της πανδημίας και να έχει υπερβεί τα επίπεδα του 2019. Σύμφωνα με την ΙΑΤΑ 7 , η ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια σε όλη την αγορά το 2024, όπως προσμετράται σε χιλιόμετρα εσόδων ανά επιβάτη (RPK s ), αυξήθηκε κατά 10,4% σε σύγκριση με το 2023 και διαμορφώθηκε κατά 3,8% πάνω από τα προ της πανδημίας (2019) επίπεδα. Αυτή η ευνοϊκή δυναμική οφείλεται στη σταθερή παγκόσμια οικονομία, στην πτώση των τιμών του πετρελαίου και στην ανθεκτική ζήτηση παρά τις συνεχιζόμενες αβεβαιότητες.
Σε παρόμοιο πλαίσιο, στο σκέλος των αεροδρομίων, σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Αεροδρομίων (ACI World) 8 , η παγκόσμια επιβατική κίνηση το 2024 αναμένεται να υπερβεί τα επίπεδα του 2019 κατά τέσσερα τοις εκατό (4%), με ετήσια αύξηση στο ύψος του δέκα τοις εκατό (10%).
Σύμφωνα με το ACI Europe, η επιβατική κίνηση στα ευρωπαϊκά αεροδρόμια διαμορφώθηκε περίπου στα 2,5 δισεκατομμύρια επιβάτες το 2024, υπερκαλύπτοντας τα επίπεδα του 2023 κατά 7,4% και υπερβαίνοντας τα επίπεδα του 2019 κατά σχεδόν δύο τοις εκατό (2%). Η αύξηση αυτή οφείλεται στην εκτεταμένη ζήτηση για ταξίδια αναψυχής και επισκέψεις σε φίλους και συγγενείς (VFR) πέραν της παραδοσιακής θερινής περιόδου αιχμής, καθώς και στην ισχυρή ανθεκτικότητα της ζήτησης παρά τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις. Ωστόσο, οι επιδόσεις διέφεραν σημαντικά μεταξύ των εθνικών αγορών, με πολλά ευρωπαϊκά αεροδρόμια να υπερβαίνουν τα ιστορικά τους ρεκόρ, ενώ σχεδόν τα μισά παρέμειναν κάτω από τα επίπεδα του 2019.
7
IATA - Η παγκόσμια ζήτηση επιβατών αεροπορικών μεταφορών καταγράφει υψηλό επίπεδο ρεκόρ το 2024
8
Η αξιόπιστη πηγή για ανακοινώσεις σχετικά με τη ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια | ACI World
Image should be here
24
Β.2 Επιχειρηματικές Εξελίξεις
α)
Κύριες Εταιρικές Εξελίξεις
Σημαντική πρόοδος το 2024 σε όλους τους στρατηγικούς πυλώνες
Αεροπορική κίνηση
Συνολικά, το έτος 2024 η κίνηση του ΔΑΑ ανήλθε σε 31,85 εκατομμύρια επιβάτες, υπερβαίνοντας τα επίπεδα του 2023 κατά 13,1%. Πιο αναλυτικά, οι επιβάτες εσωτερικού και εξωτερικού ξεπέρασαν τα επίπεδα του 2023 κατά 7,3% και 15,7% αντίστοιχα.
Η εξέλιξη της επιβατικής κίνησης το 2024 αντικατοπτρίζει την ισχυρή ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, η οποία προκύπτει από την προτεραιότητα που δίνεται από τους καταναλωτές στις δαπάνες για βιωματικές εμπειρίες και την ανθεκτικότητα των αεροπορικών ταξιδιών εν μέσω μακροοικονομικών και γεωπολιτικών προκλήσεων. Η επιβατική κίνηση παρουσίασε διψήφια αύξηση τους περισσότερους μήνες. Η ισχυρή δυναμική του πρώτου τριμήνου, με αύξηση 16,5% σε σύγκριση με το 2023, συνεχίστηκε στο δεύτερο τρίμηνο με παρόμοιο ρυθμό (+15,7%). Παρότι η αύξηση το 3ο και το 4ο τρίμηνο δεν ήταν τόσο ισχυρή, η δυναμική παρέμεινε με αύξηση 9,8% και 12,3%, αντίστοιχα.
Το 2024, η Αθήνα συνδέθηκε απευθείας με τακτικά δρομολόγια με 157 προορισμούς-πόλεις (156 το 2023), σε 55 χώρες (57 το 2023), που εξυπηρετήθηκαν από 68 αεροπορικές εταιρείες (66 το 2023).
Οι κινήσεις αεροσκαφών ανήλθαν σε 268.301, δηλαδή 11,1% πάνω από τα επίπεδα του 2023. Αναλυτικά, τόσο οι πτήσεις εσωτερικού όσο και οι διεθνείς πτήσεις ξεπέρασαν τον όγκο του 2023 κατά 5,1% και 15,6%.Οι παγκόσμιες αεροπορικές εμπορευματικές μεταφορές, μετρούμενες σε τονοχιλιόμετρα φορτίου (CTK), έφθασε σε ιστορικό υψηλό το 2024 ξεπερνώντας τα επίπεδα του 2023 κατά 11,3% και υπερβαίνοντας το προηγούμενο ρεκόρ του 2021 9 . Σύμφωνα με αυτήν την τάση, το 2024 αποτέλεσε έτος ρεκόρ και για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, με τον όγκο του αεροπορικού φορτίου να ανέρχεται περίπου σε 125.000 τόνους - αύξηση σχεδόν 33% σε σχέση με το 2023. Συγκεκριμένα, τα εμπορεύματα αυξήθηκαν κατά σχεδόν 35%, φθάνοντας περίπου τους 121.300 τόνους, ενώ ο όγκος ταχυδρομείου μειώθηκε κατά περίπου εννέα τοις εκατό (9%) υποχωρώντας στους 3.660 τόνους.
Αυτή η εξαιρετική αύξηση των εμπορευματικών μεταφορών οφείλεται κυρίως στην ισχυρή ζήτηση για διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο, με την εισερχόμενη κίνηση να αυξάνεται κατά 48%. Επιπλέον, σημειώθηκε σημαντική αύξηση του όγκου διαμετακόμισης από γειτονικές χώρες, η οποία τροφοδοτήθηκε από τα εκτεταμένα τακτικά δρομολόγια του αεροδρομίου προς τη Βόρεια Αμερική, γεγονός που οδήγησε σε αύξηση της εξερχόμενης κίνησης κατά σχεδόν 26%.
Όσον αφορά στην ταχυδρομική κίνηση, ο εισερχόμενος όγκος ενισχύθηκε λόγω της ανόδου του ηλεκτρονικού εμπορίου, σημειώνοντας αύξηση κατά περίπου 3% για πρώτη φορά μετά την πανδημία. Ωστόσο, οι εξερχόμενοι όγκοι συνέχισαν να μειώνονται, φθάνοντας περίπου 16% κάτω από τα επίπεδα του 2023.
9 IATA Air Cargo Market Analysis Δεκέμβριος 2024
Image should be here
25
Εποχικότητα των Δραστηριοτήτων
Το σύνολο των εσόδων της Εταιρείας και κατ' επέκταση τα αποτελέσματα της επιχειρηματικής μας δραστηριότητας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον όγκο της επιβατικής κίνησης ο οποίος παρουσιάζει διακυμάνσεις λόγω εποχικότητας και άλλων μεταβολών στην κίνηση. Η επιβατική κίνηση κατά τους θερινούς μήνες (Ιούλιος έως Σεπτέμβριος) είναι περίπου η διπλάσια σε σχέση με τους χειμερινούς μήνες (Ιανουάριος έως Μάρτιος). Ως εκ τούτου, τα έσοδά είναι συνήθως χαμηλότερα το πρώτο τρίμηνο, όταν η κίνηση βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο, και υψηλότερα το τρίτο τρίμηνο, όταν η κίνηση κορυφώνεται. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2024 περίπου το 75% της αύξησης της επιβατικής κίνησης προήλθε από τα τρίμηνα εκτός αιχμής (δηλαδή α’, β’ και δ’ τρίμηνο).
Αεροπορικές Δραστηριότητες
Επιχειρησιακή Λειτουργία Αεροδρομίου
Το 2024, η Εταιρεία έθεσε σε εφαρμογή ειδικά μέτρα προκειμένου να διατηρήσει την αποτελεσματική επιχειρησιακή λειτουργία του αεροδρομίου. Οι θερινές επιδόσεις επηρεάστηκαν από τις καθυστερήσεις της διαχείρισης ροών εναέριας κυκλοφορίας (Air Traffic Flow Management - ATFM), συμπεριλαμβανομένων των επακόλουθων καθυστερήσεων και των αυξημένων καθυστερήσεων άφιξης λόγω περιορισμών από τον φορέα παροχής υπηρεσιών αεροναυτιλίας. Ανταποκρινόμενος στην κατάσταση αυτή, ο ΔΑΑ συνεργάστηκε με τον φορέα παροχής υπηρεσιών αεροναυτιλίας ( ANSP ), την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ), το Eurocontrol και το Υπουργείο Μεταφορών, ώστε να βελτιωθεί η επιχειρησιακή λειτουργία, με αποτέλεσμα την επίτευξη υψηλότερων ποσοστών αφίξεων τον Ιούνιο. Ωστόσο, η αυξημένη κίνηση τον Ιούλιο και τον Αύγουστο ανέδειξε ότι η δυνατότητα εξυπηρέτησης του Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας (ATC) εξακολουθούσε να υπολείπεται κατά τη διάρκεια της περιόδου αιχμής.
Η θερινή περίοδος κατέγραψε πρωτοφανή αύξηση κίνησης της Γενικής/Επιχειρηματικής Αεροπορίας (General
Image should be here
Image should be here
26
Aviation/Business Aviation - GA/ BA) λόγω της ανάπτυξης των επιχειρήσεων και του τουρισμού, παράλληλα με την περιορισμένη χωρητικότητα της περιοχής στάθμευσης αεροσκαφών των Ελληνικών περιφερειακών αεροδρομίων. Κατά συνέπεια, η Εταιρεία εφάρμοσε αυστηρότερο σύστημα αιτήματος προέγκρισης (PPR) για την αποτελεσματική διαχείριση της κίνησης κατά τις περιόδους αιχμής και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας.
Το 2024, δύο (2) κλαδικές κινητοποιήσεις που αφορούσαν το προσωπικό του ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας επηρέασαν τις επιχειρησιακές λειτουργίες. Η πρώτη, τον Φεβρουάριο, προκάλεσε 26 ακυρώσεις πτήσεων και 5 αναπροσαρμογές πτήσεων λόγω πανεθνικής απεργίας. Η δεύτερη, τον Σεπτέμβριο, οδήγησε σε μείωση του ρυθμού αναχωρήσεων και αφίξεων, επηρεάζοντας 194 πτήσεις με μέσο όρο καθυστερήσεων τα 21 λεπτά. Και στις δύο περιπτώσεις, οι ενέργειες του ΔΑΑ και της διεύθυνσης της ΥΠΑ αποκατέστησαν γρήγορα την ομαλή επιχειρησιακή λειτουργία του αεροδρομίου.
Το Κτίριο Δορυφορικού Αεροσταθμού (STB) λειτούργησε αποτελεσματικά καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, εξυπηρετώντας μεγαλύτερο όγκο υπερπόντιων πτήσεων και φιλοξενώντας αεροσκάφη ευρείας ατράκτου. Επιπλέον, τον Ιούνιο άνοιξε η νέα αίθουσα αναμονής διακεκριμένων επιβατών (CIP lounge) του Κτιρίου Δορυφορικού Σταθμού του ΔΑΑ, την οποία διαχειρίζεται η Goldair Handling. Κατά τη διάρκεια του τελικού του UEFA Europa Conference League τον Μάιο, ο ΔΑΑ διαχειρίστηκε με επιτυχία την αυξημένη ζήτηση από είκοσι οκτώ (28) πτήσεις, σε συντονισμό με την UEFA για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας.
Το 2024, ο ΔΑΑ ολοκλήρωσε την πρώτη φάση του ανασχεδιασμού της τερματικής περιοχής ελιγμών (TMA) Αθηνών, που συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ, καθώς και των διαδικασιών πλοήγησης βάσει επιδόσεων, με στόχο τη βελτίωση της δυνατότητας εξυπηρέτησης και της αποτελεσματικότητας της εναέριας κυκλοφορίας. Οι έλεγχοι ασφαλείας επιβεβαίωσαν τη συμμόρφωση του ΔΑΑ με τους κανονισμούς και τα υψηλά πρότυπα ασφαλείας. Η ΑΠΑ διενήργησε έλεγχο ασφαλείας και επιθεώρηση του εξοπλισμού από τις 19 έως τις 23 Φεβρουαρίου. Από τις 19 έως τις 23 Αυγούστου, πραγματοποιήθηκε τετραήμερη επίσκεψη της ομάδας «Transport Canada», μαζί με επιθεωρητές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εκπροσώπους της ΑΠΑ.
Όσον αφορά στην Ασφάλεια, τον Φεβρουάριο του 2024 (26/02-01/03) διενεργήθηκε Γενικός Έλεγχος του Συστήματος Ασφαλείας του ΔΑΑ από επιθεωρητές ασφαλείας της ΑΠΑ, οι οποίοι αξιολόγησαν τη συμμόρφωση της λειτουργίας ασφαλείας με όλα τα κεφάλαια των διατάξεων του Εθνικού Κανονισμού Ασφάλειας Πολιτικής Αεροπορίας.
Μετά τη λήξη των µακροχρόνιων συµβάσεων παραχώρησης δικαιωμάτων κατασκευής, λειτουργίας και μεταβίβασης (ΒΟΤ) των κτιρίων «τροφοδοσίας πτήσεων» εντός του αεροδρομίου, ο ∆ΑΑ σύναψε αντίστοιχες µακροχρόνιες συµβάσεις µίσθωσης µε τις υφιστάµενες εταιρείες τροφοδοσίας.
Η Εταιρεία πρωτοστάτησε σε πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ενίσχυση των υπηρεσιών επίγειας εξυπηρέτησης και μεταφορών φορτίου. Το αεροδρόμιο τιμήθηκε με βραβείο για τη σημαντική συμβολή του στην ελληνική εφοδιαστική αλυσίδα. Επιπλέον, η αλυσίδα εφοδιασμού αεροπορικών καυσίμων του αεροδρομίου της Αθήνας έλαβε το βραβείο «Διαρκούς απόδοσης» από την Κοινή Ομάδα Επιθεώρησης (Joint Inspection Group - JIG) για 13η συνεχή χρονιά. Ταυτόχρονα, η OFC, ο φορέας εκμετάλλευσης του συστήματος αποθήκευσης και διακίνησης ανεφοδιασμού καυσίμων και της περιοχής δεξαμενών από κρουνούς, παραμένει ο μοναδικός φορέας παγκοσμίως που έχει επιτύχει 16 συνεχόμενα βραβεία JIG (2008-2024).
Σε μια χρονιά με ρεκόρ επιβατικής κίνησης, ο ΔΑΑ διαχειρίστηκε πάνω από 8 εκατομμύρια ερωτήματα επιβατών και επισκεπτών (+20% σε σχέση με το 2023). Το τηλεφωνικό κέντρο του αεροδρομίου διαχειρίστηκε περίπου 325.000 τηλεφωνικές κλήσεις, με το 93% να απαντάται εντός 20 δευτερολέπτων. Περίπου 5,500 εισερχόμενα ερωτήματα διεκπεραιώθηκαν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Επίσης, ο αεροσταθμός Γενικής Αεροπορίας υποδέχθηκε περισσότερους από 45.000 επιβάτες.
Image should be here
27
Βελτίωση της προσβασιμότητας
Στο πλαίσιο της συμπερίληψης και της παροχής βελτιωμένης εμπειρίας πελατών σε όλους τους επιβάτες και σε συνεργασία με τους Αναδόχους του, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών προσέφερε το 2024 υπηρεσίες βοήθειας σε αυξημένο κατά +13,95% αριθμό επιβατών με αναπηρία ή/και μειωμένη κινητικότητα σε σχέση με το 2023. Τον Οκτώβριο, ο ΔΑΑ εγκαινίασε μια νέα υπηρεσία για κωφούς και βαρήκοους επιβάτες, η οποία καθιστά δυνατή την επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο με την εξυπηρέτηση πελατών μέσω τηλεδιάσκεψης και τη βοήθεια απομακρυσμένου διερμηνέα νοηματικής γλώσσας. Η υπηρεσία αυτή είναι διαθέσιμη σε καθορισμένα σημεία εντός του αεροδρομίου.
Η εταιρεία απέσπασε 2 χρυσά βραβεία στα 2024 Cloud Computing Awards για την ανάπτυξη της πλατφόρμας διαχείρισης επιβατών με μειωμένη κινητικότητα (PRM) και της πλατφόρμας «Evenly Platform» για τη βελτίωση της επικοινωνίας με επιβάτες με προβλήματα ακοής.
Τιμολογιακή Πολιτική και Μάρκετινγκ Αεροδρομίου
Κατόπιν της ετήσιας διαδικασίας διαβούλευσης με τους χρήστες του Αεροδρομίου, η Εταιρεία αποφάσισε να διατηρήσει αμετάβλητα τα τέλη αεροδρομίου για το 2024, με εξαίρεση την αύξηση των Τελών Εξυπηρέτησης Επιβατών ( PTF ), η οποία τέθηκε σε ισχύ από τις 2 Νοεμβρίου 2024, ως αποτέλεσμα της μείωσης του Τέλους Εκσυγχρονισμού και Ανάπτυξης Αεροδρομίων ( ADF ), όπως προβλέπεται στο άρθρο 52 του Ν. 4465/2017. Η αναπροσαρμογή αυτή πραγματοποιήθηκε προκειμένου να αντισταθμιστεί ενδεχόμενη απώλεια εσόδων μέσω μιας ισοδύναμης αναπροσαρμογής των Τελών Εξυπηρέτησης Επιβατών και να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία και το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών προς όλους τους χρήστες του αεροδρομίου, διατηρώντας παράλληλα ένα σταθερό συνολικό επίπεδο τελών, με ουδέτερο αντίκτυπο για τις αεροπορικές εταιρείες και τους επιβάτες αντίστοιχα.
Το Πρόγραμμα Αναπτυξιακών Κινήτρων συνέχιζε να εφαρμόζεται χωρίς διακρίσεις και με πλήρη διαφάνεια, με την εισαγωγή ενός νέου εποχιακού «κινήτρου βελτιστοποίησης της εξυπηρέτησης των πελατών» με στόχο την ενθάρρυνση των αεροπορικών εταιρειών να λειτουργούν σε ώρες εκτός αιχμής, ώστε να διασφαλίζονται καλύτερα επίπεδα εξυπηρέτησης στις περιόδους αιχμής.
Για την περίοδο 2024-2025 εφαρμόστηκαν επικαιροποιημένα κίνητρα, με έμφαση